Deprem sonrasında 'yastık altı yatırımlar' bankalara yöneldi
Mücevher İhracatçıları Birliği Başkanı Burak Yakın, yastık altı birikimlerin sisteme döndüğünü söyledi. Yakın, “Biz kuyumcular olarak bankaların altın konusundaki eksperliğini yapıyoruz. Deprem öncesine göre ekspertizini yaptığımız altın oranı üç katına çıktı. İnsanlar enkazda kalır korkusuyla, yastık altı olarak tabir edilen sistem dışındaki birikimlerini, bankalara teslim etmeye başladılar” şeklinde konuştu. Yakın, ayrıca kara günler için saklanan altınların da depremzedeler tarafından ‘bozdurulduğunu’ da kaydetti. Pandeminin ardından 4 yıl sonra ilk kez gerçekleştirilen Hong Kong Uluslararası Mücevher Fuarı’na milli katılım organize eden Mücevher İhracatçıları Birliği’nin (MİB) Yönetim Kurulu Başkanı Burak Yakın, fuarda sorularımızı yanıtladı. Kuyumcuların bankalar üzerinden ekspertiz konumunda olduğunu hatırlatan Başkan Yakın, “Önceden bir haftada bize kontrol için 50 kilo altın gelirken, şimdi üç katına çıktı. Vatandaş yastık altındaki altınını bankalara teslim etmeye başladı. Yastık altında bana göre 400 milyar dolarlık altın ve döviz var. Bunun ne ülkeye ne tasarruf sahibine katkısı var. Vatandaş güvenli liman olarak bankaları görmeye başladı. Ayrıca artık rahatlıkla bankalarda altın hesabı açılabiliyor. Evde tutmaktansa bankaya yatırıp katma değerini almak daha doğru” diye konuştu. “Türkiye geçen yıl 20 milyar dolar altın ithal etti. Pandemide 25 milyar dolardı. Bu ülkede para olmasa bu altın ithalatı nasıl yapılsın? Bunun 6 milyar doları ihracat, 5 milyar dolar da kredi kartı, özel fatura ve Laleli ticareti var; 11-12 milyar dolar eder. Merkez Bankası, Darphane almış, onun dışında yastık altına gitmiş, ekspertiz yoluyla banka kasalarına gitmiş. Deprem ile beraber altın sisteme girmeye başladı” diyen Yakın, şunları kaydetti: “Hurda işi de var; bilezik, saat, çeyreğini çıkarıyor onu bozduruyor. Hayatı devam ettiriyor. Altın ülkesiyiz. Yastık altı altın dediğimiz aslında kriz dönemlerinde depremde, pandemine hayat kurtaran bir işlev görüyor.” Türkiye’den fuara katılım gösteren firmaları yönetim kurulu ile tek tek ziyaret eden Burak Yakın, burada firma temsilcilerine “Duyuruyu yaptık. Merkez Bankası'ndan altın alımını başlatın” dedi. Yakın, konuyla ilgili şu bilgileri verdi: “Yurt dışından gelen ihracat paralarının karşılığında Merkez Bankası'ndan dünya fiyatlarından altın alabileceğiz. İhracatçının yurt dışından parası gelecek. İhracat belgesini Merkez Bankası'na sunacak, altını alacak. Bu ihracatımız için önemli bir adım.” Dünya fiyatlarından altın alınmasının mücevher ihracatını çok kısa bir sürede 6-7 milyar dolarlardan 10 milyar dolara çıkaracağını ifade eden Yakın, “Üretici bu altını yatırım için değil hammadde olarak alıyor. Bu sadece mücevher ihracatçılarına özel bir şey. Üretici piyasadan aldığı için fiyat farkı ödüyor. Merkez Bankası bunu karşılarsa 6-7 milyar dolar zaten ihracatımız var. Bu 10 milyar dolara çıkabilir. Çünkü üreticiye maliyet avantajı sağlayacak ve rekabet gücü artacak. Suistimale yer vermemesi için de örneğin; 1 Mart'ta çıkan ürünün parası gelince beyanname ile alacak. Yani üretici önce ihracat yapacak sonra sattığının bedeli gelince Merkez'den gidip altını alacak. Üretici işçiliği kasasındaki dolardan bozdurup ödeyecek. Gelen parası ile Merkez Bankası'ndan altın alacak. Nasıl ki hazırgiyimci kumaş alıyor bizim için de altın o” diye konuştu. Ticaret Bakanlığı Şubat 2023 dış ticaret verileri açıklamasında, “İthalattaki artış önemli oranda işlenmemiş altın ithalatından kaynaklanmaktadır. Nitekim bu dönemde işlenmemiş altın ithalatı 3,7 milyar dolar artarak (yüzde 858.7 artış) 4,1 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir” bilgisini kamuoyu ile paylaştı. TÜİK kayıtlarına göre ocak ayında da 4,5 milyar dolarlık işlenmemiş altın ithalatı yapıldı. Böylece iki ayda 8,6 milyar dolarlık altın ithal edildi. Artan altın ithalatını Mücevher İhracatçıları Birliği Başkanı Burak Yakın'a sorduğumuzda, “Ocakta da yüksek olmuştu. Ons fiyatının düşük kalması nedeniyle bir talep oluştu. Altında güvenli liman görüldüğü için ve döviz piyasası sıkışık kaldığından böyle bir yöneliş oldu. Martta düşecektir” cevabını verdi.