Forex Nedir ve Forex Piyasası Nasıl Çalışır?

Forex, İngilizce, bir para biriminin bir başka para birimine dönüştürülmesi anlamına gelen Foreign Exchange kelimelerinin birleştirilmesinden oluşan bir kısaltmadır. Forex, aynı zamanda farklı para birimlerinin alınıp satıldığı ve değerinin belirlendiği spot döviz piyasası anlamında kullanılır. Forex ne demek, fx nedir, forex borsa nedir, forex’ten nasıl para kazanılır, forex nasıl oynanır, en güvenilir forex şirketlerini merak edenler makalemizde tüm cevapları bulabilirler. Forex piyasası, Interbank ve OTC (Over the Counter) piyasadan oluşan merkezi olmayan, ECN (Electronic Communcation Network) adı verilen bankalararası elektronik bilgisayar ağı veya aracı kurumların sağladığı Forex platformları kanalıyla 170 farklı para biriminin alınıp satıldığı ve 24 saat işlem yapılabilen bir finans piyasasıdır. 5,3 trilyon dolarlık ortalama günlük işlem hacmi ile global Forex piyasası, dünyanın en büyük ve en yüksek likiditeye sahip finans piyasasıdır. Forex piyasasının günlük işlem hacmi global hisse senedi piyasasının 27 katı, global vadeli işlemler piyasasının 12 katıdır. Forex piyasasında işlem hacminin büyük bir bölümünü oluşturan Deutche Bank, UBS, Citibank, Barclays ve J.P Morgan büyük bankalar ve finansal kuruluşlar piyasadaki en büyük likidite sağlayıcılardır. Deutche Bank %21 ile işlem hacminde en büyük paya sahiptir. Merkez bankaları, ticari bankalar, çok uluslu şirketler, aracı şirketler, uluslararası fonlar, yatırım firmaları ve portföy yönetim şirketleri, spekülatörler ve bireysel yatırımcılar gibi büyük ve küçük oyuncular Forex piyasasında işlem yapabilirler. Piyasanın büyük oyuncuları global ölçekteki bankalar Interbank piyasasına doğrudan erişerek riskten korunmak, bilançolarını düzeltmek veya müşterileri adına döviz alıp satmak gibi amaçlarla işlem yaparlar. Küçük yatırımcılar ise Forex aracı kurumları ve online Forex platformları kanalıyla işlem yapabilirler. En çok işlem gören pariteler: Forex piyasalarının işlem hacminin yaklaşık %85’ini oluşturan döviz çiftleri ise euro /ABD doları (EUR/USD), ABD doları/ Japon yeni (USD/JPY), İngiliz sterlini /ABD doları (GBP/USD), Avustralya doları /ABD doları (AUD/USD), Yeni Zelanda doları /ABD doları (NZD/USD), ABD doları / Kanada doları (USD/CAD) ve ABD doları /İsviçre Frangı (USD/ CHF) ‘dır. Forex veya FX piyasaları diğer piyasalara göre yatırımcılara bazı avantajlar sağlar. Erişilebilirlik: Forex piyasasında kaldıraç sistemi sayesinde 100 dolar gibi küçük bir teminatla işlem yapılabilir. Minimum teminat ve maksimum kaldıraç oranları sermaye piyasaları denetleme kurumları tarafından yapılan düzenlemelere bağlı olarak ülkeden ülkeye değişiklik gösterebilir. Etkinlik: Forex piyasasının işlem hacmi, oyuncuların tek başına fiyatları manipüle edemeyeceği kadar büyüktür ve parite değerleri tüm oyuncuların erişimine açık olan bilgileri tam olarak yansıtır. Esneklik: Hafta içi her gün 24 saat işlem yapılabilen Forex piyasaları, esnek işlem saatleri sayesinde diğer piyasaların kapalı olduğu saatlerde de işlem yapılabilmesine olanak sağlar. Yüksek Likidite: Dünyada likiditenin en yüksek olduğu piyasa Forex piyasasıdır. Piyasada likiditenin bol olması spreadlerin daralmasını ve işlem maliyetlerinin düşmesini sağlar. Zamanlama: Bilgi akışındaki zaman farkları yatırımcılara kısa süreli küçük avantajlar sağlar. Açığa Satış: Yatırımcılar kısa pozisyon alarak ellerinde bulunmayan bir para birimini satabilir ve fiyatı düştüğünde yeniden satın alarak düşüş trendindeki bir para biriminden kar elde edebilirler. Ülkelerin ekonomik görünümü ile paralarının değeri çok yakından ilintilidir. Para birimlerinin arz ve talebini etkileyen ekonomik verilerdeki değişimlere Forex piyasası anında tepki verir. Forex piyasasını en çok etkileyen ekonomik göstergeler: Faiz oranı: Merkez bankaları faiz oranlarını artırdığında, borçlanmanın maliyetinin artacağı ve para arzının azalacağı beklentisiyle ilgili para biriminin değeri yükselir. Faiz oranları düşürüldüğünde ise tersi olur. İşsizlik oranı: İşsizlik oranının düştüğünde, ekonominin ısınarak enflasyonun artmasına neden olacağı bunun da faiz artışına yol açacağı beklentisiyle ilgili para birimi değer kazanır, tersi durumda ise değer kaybeder. Enflasyon oranı: Enflasyon oranı yükseldiğinde reel faizler gerileyeceği için ilgili para biriminin değeri düşer. GYSİH: GSYİH’sı hızlı arttığında, faiz artışı beklentisini artıracağı için ilgili para birimi değer kazanır. Cari Açık: Cari açığın artışı, döviz talebini artıracağı için ilgili para birimi değer kaybeder. Küçük yatırımcıların Forex piyasasında işlem yapmak için bir Forex aracı kurumunda Forex hesabı açarak teminat yatırmaları gereklir. Yatırımcılar sağlanan Forex platformunda bilgisayar üzerinden Forex işlemleri yapmaya başlayabilirler. Forex işlemleri baz ve karşıt para birimlerinden oluşan döviz çiftleri alınıp satılarak yapılır. Forex piyasasında her döviz çiftinde baz para biriminin değeri daima karşıt para birimine göre belirlenir. Teklif fiyatı döviz çiftinin alış ve satış fiyatlarını içerir. Döviz çiftini alırken satış fiyatı, satarken de satış fiyatı kullanılır. Forex yatırımcılarının hedefi, döviz çifti paritelerinde muhtemel fiyat hareketlerini doğru tahmin ederek kar elde etmektir. Buna göre yatırımcı alış emri verdiği döviz çiftinde satın aldığı baz para biriminin değerinin sattığı karşıt para birimi karşısında artmasını bekler. Parite istenilen yönde hareket eder ve hedeflenen kar miktarına ulaşılırsa yatırımcı poziyonu kapat emrini girer ve aracı kurum pozisyonu açarken yaptığı işlemin tersini yaparak pozisyonu kapatır. Satış emriyle açılan pozisyonlar ise yukarıda açıklanan işlemlerin tersi yapılarak açılır ve kapatılır. Forex piyasasında işlem yaparak para kazanma stratejileri başlangıçta karmaşık görünebilir. Forex ile para kazanmak ilk başta zor gibi görünsede tmel mantığını kavradıktan sonra kar elde etmek mümkün. Küçük yatırımcılar için Forex piyasasında kar elde etmek sanıldığı kadar kolay değildir. Yatırımcıların FOREX işlemlerinden para kazanabilmek öncelikle Forex piyasalarının işleyişini, para birimlerinin diğer paralar cinsinden değerini belirleyen faktörleri anlamaları gereklidir. Forex piyasının işleyişini tam olarak öğrenmeden işlem yapmaya başlamak oldukça risklidir. Bu nedenle küçük yatırımcıların canlı işleme geçmeden önce bir forex Demo hesabı açtırarak sanal para ile gerçek forex platformunda işlem yapma deneyimi kazanmaları, Forex terminolojisini ve piyasanın işleyişini risksiz yoldan öğrenmeleri tavsiye edilir. Bu sayede yatırımcılar patform kullanımı ile ilgili tüm ayrıntıları öğrenebilir ve fiyat kotasyonları ve diğer verilerde gecikme olup olmadığını test edebilirler. Yatırımcıların forex piyasasında başarılı olmak için işlem yapmaya başlamadan önce temel ve teknik analiz yöntemlerini kullanarak trendleri ve ekonomik döngüleri tespit edip kendileri için en doğru yatırım stratejilerini geliştirmeleri gereklidir. Temel analiz, GSYİH, işsizlik oranı, faiz oranları, cari açık dış ticaret gibi ekonomik göstergeler ve jeopolitik gelişmelerin incelenerek, geleceğe ilişkin beklentilerin ulusal para biriminin arz ve talebini nasıl etkileyeceğinin değerlendirilmesidir. Teknik analiz ise geçmişteki fiyat oluşumlarının gelecekteki fiyat oluşumlarını etkileyeceğinden hareketle ve teknik göstergeleri kullanarak trendlerin, destek direnç noktalarının tespit edilerek grafiğe yansıtılması ve yorumlanmasıdır. Forex piyasalarında haftanın 5 günü 24 saat işlem yapılabilir. Para kazama fırsatı yakalanabilmesi için işlem hacminin en yüksek olduğu zamanlarda işlem yapılması gerekir. Sydney, Tokyo, Londra ve New York seans saatleri işlem hacminin en yoğun olduğu saatlerdir. Forex seansları hafta içi her gün Sydney piyasasında 07:00- 16:00 (TSİ+7 saat), Tokyo piyasasında 09,00- 18:00 (TSİ+6), Londra piyasasında 08:00 – 16:00 (TSİ-2) ve New York piyasasında 08:00 -17:00 (TSİ-7) saatleri arasındadır Türkiye’de SPK lisansına sahip 40’ı aşkın Forex Türkiye aracı kurumu faaliyet göstermektedir. SPK, Forex aracı kurumu olarak faaliyet gösteren şirketlere 5 ayrı kategoride yetki belgesi vermektedir: SPK kendi web sitesinde yetkili aracı kurum lisansına sahip Forex şirketlerinin listesinin yayınlamaktadır. Yurt dışında faaliyet gösteren çok sayıda Forex şirketi bulunmaktadır. En büyük Forex şirketleri arasında Mig Bank, forex.com, Fibo Group, ICM Brokers, Insta Forex bulunuyor. Bunların minimum teminat şartı ve kaldıraç oranları farklılık göstermektedir. SPK 2017 yılında yayımladığı bir duyuruyla “yurt dışında faaliyet gösteren Forex firmalarında açılan hesaplar üzerinden yapılan işlemlerin SPK’nın yatırımcıların korunmasına ilişkin düzenlemesine tabi olmadığını” açıkladı. Parite, iki değeri biribirine eşitleyen oran demektir. Forex piyasalarında parite dalgalı kur sistemine dahil olan iki para biriminin piyasa değerini birbirine eşitleyen oran demektir. Örnek: 1 ABD dolarınının Türk Lirası cinsinden değeri 4.8643 TL ise dolar / TRY paritesi 4,8643 TL dir. Forex piyasalarında altın da dolar, euro vb gibi bir değişim aracı olarak kabul edilerek yatırım işlemlerinde kullanılmaktadır. Forex piyasalarında genellikle altına spekülatif amaçlı ve çok kısa süreli yatırım yapılır. Forex piyasasında en çok altın /dolar (XAU/USD) ve altın /euro çiftlerinde (XAU/EUR) işlem yapılır. 1 kontrat 100 troy ons altına, en küçük işlem miktarı 0,01 yani 1 troy ons altına eşdeğerdir. Altın - Dolar: Uluslararası piyasalarda altının fiyatı dolar cinsinden belirlendiği için birinin fiyatı yükseldiğinde diğerininki düşer. Dolar ile altın fiyatı arasındaki ters korelasyon nedeniyle dolara karşı hedge yapmak için altına yatırım yapılır. Ancak piyasa her zaman altın ile dolar arasındaki negatif korelasyona uygun hareket etmeyebilir. Belirsizlik dönemlerinde her ikisi de yatırımcılar için güvenli liman haline gelebilir, altın ve doların fiyatı aynı anda yükselebilir. Altın - Faiz - Enflasyon: Forex piyasasında altın/döviz paritelerini belirleyen en önemli faktörlerden biri karşıt para biriminin faiz oranı ve enflasyon oranı arasındaki farktır. Reel faizler düşerse parite yükselir, yükselirse parite düşer. Enflasyon karşısında dolar ve diğer para birimlerinin satın alma gücü gerilerken altın değerini korur. Lot en küçük işlem miktarı demektir. Forex piyasında Standart lot 100.000 birimdir ancak mini lot (10.000 birim), mikro lot (1.000 birim) ve nano lot (100 birim) da kullanılmaktadır. Forex Swap olarak adlandırılan bu işlem, tarafların, belli miktarda bir para birimini aynı miktarda başka bir para birimiyle eş zamanlı olarak spot fiyat üzerinden kendi aralarında karşılıklı takas etmek üzere yaptıkları anlaşmadır. Taraflar daha sonra takas ettikleri para birimlerini önceden belirledikleri vadeli işlem (forward) fiyatından geri alırlar. Forward fiyatı üzerinde mutabakata varan taraflar pariteyi sabitleyerek söz konusu para birimlerinin faizlerindeki olası değişimlere karşı risklerini hedge etmiş olurlar. Çok uluslu şirketler sıklıkla Forex swap işlemi yaparlar. Pip, İngilizce yüzde puanı (point in percentage) kelimelerinin baş haflerinden oluşur. Her paritenin alış veya satış kotasyonları virgülden sonra dört hane olarak gösterilir. Pip parite değerinin virgülden sonraki 4.hanesindeki yani en küçük değişimini ifade eder. USD /TRY paritesi 4,8792 TL ‘den 4,8793 TL’ye yükseldiğinde paritenin değeri 1 pip (0,0001) artmış olur. Pip, spreadler, karlar ve riskler ile işlem maliyetlerinin hesaplanmasında kullanılır. Pip değeri ise partenin pip başına artışı veya azalışında yatırımcının ne kadar kar veya zarar edeceğini gösterir. Paritelerin pip değerleri ise pozisyonun kaldıraçlı ve kaldıraçsız olmasına, lot büyüklüğüne bağlı olarak değişir. Pip değeri ve kar veya zarar yatırım tutarına paralel olarak artar. O nedenle kaldıraçlı işlemlerde pip değerinin hesaplanması çok önemlidir. Her paritenin pip değeri farklıdır. Pip değeri (0,0001 / parite değeri ) x lot miktarı formülüyle hesaplanır. Tüm piyasalarda alış ve satış fiyatları arasındaki fark anlamına gelen spread Forex işlemlerinde baz para biriminin karşı para birimi cinsinden alış fiyatı ile satış fiyatı arasındaki farktır. Örnek: USD /TRY paritesinin alış fiyatı 4,8575 satış fiyatı 4,8585 ise spread 0,0010 TL dir. Forex piyasasında 10:1 kaldıraç oranıyla işlem yaptığınızda teminat hesabınızdaki 50.000 TL’yi kullanarak maksimum 500.000 TL’lik bir pozisyon açabilirsiniz. Alım emrini girdiğinize forex aracı kurumunuz hesabınızdan 50.000 TL’yi çekerek işleminizi gerçekleştirir. Forex işlemlerinde bir para biriminden 100 veya 1.000 birim alıp satarak kar sağlamak mümkün olmadığı için standart lot 100.000 birim olarak belirlenmiştir ve kaldıraç sıkça başvurulan bir yöntemdir. Euronun ABD doları karışısında değer kazanacağı beklentisiyle euro alıp dolar sattığınızı ve 1 euro = 1,1550 ABD doları (EUR/USD = 1.1550) olduğunu varsayalım. Kaldıraç kullanarak 115.500 dolar karşılığında bir standart lot euro satın alabilirsiniz ve euro dolar karşısında beklentiye uygun olarak 50 pip artışla 1,1600 dolara yükseldiğinde 500 dolar, pip başına ise 10 dolar kar elde etmiş olursunuz. Aynı işlemi hiç kaldıraç kullanmadan hesabınızda bulunan 10.000 doları kullanarak yapmayı tercih ederseniz, 8,658 euro satın alabilir ve 50 piplik artış olması halinde 43.29 dolar, pip başına ise 0,8658 dolar kar edersiniz. Görüldüğü gibi kaldıraç kullandığınızda paritenin istenilen yönde 50 piplik hareketiyle karınız kaldıraçsız işleme kıyasla 11,4 kat artarken, paritenin ters yöndeki 50 piplik hareketinde zararınız 11,4 kat artıracaktır. Kaldıraçsız veya kaldıraç oranı 1:1 olan işlemde yatırım tutarının tamamı yatırımcının teminat hesabından karşılanır. Kaldıraçlı işlemlere kıyasla kaldıraçsız işlemlerde kar ve zarar oranları düşüktür. SPK’nın denetimine tabi olan ve yetki belgesine sahip aracı kurumlarda hesap açarak işlem yapıldığı sürece Forex piyasasının güvenli olduğu söylenebilir. Yatırımcıların, kendi güvenlikleri için işlem yapacakları forex aracı kurumunu, SPK yetki belgesine sahip ve SPK denetimlerine tabi olan Forex firmaları arasından seçmeleri tavsiye edilir. 2011 yılında getirilen Forex regülasyonu uyarınca Forex Türkiye’de faaliyet gösteren forex firmaları SPK tarafından denetlenmekte ve mevzuata uygun işlem yapanlara yetki belgesi verilmektedir. Forex regülasyonu, yatırımcı haklarının koruması amacıyla, ülkede faaliyet gösteren Forex firmalarının, SPK denetimine tabii olmalarını ve SPK yetki belgesi almalarını ve yatırımcıların ödedikleri teminatların Takasbank AŞ.’de muhafaza edilmesini zorunlu kılmaktadır..