İhracat Nedir?

Fatura: İhraç edilecek ürünler için Türkçe ve İngilize olarak düzenlenir.Menşei Şahadetnamesi: Ürünlerin hangi ülkede üretildiğini gösterir menşei belgesi Ticaret odasından alınır.Çeki Listesi: Birden fazla ürün ihraç edilmesi durumunda Türkçe ve İngilizce olarak hazırlanan ürün listesi gümrük beyannamesine eklenir.Konşimento Talimatı: Taşıyıcı firmaya verilen yükleme belgesidir. Konşimento/CMR/Airway Bill: Taşıyıcı firmanın düzenlediği taşıma belgesidir. Deniz, kara ve hava yoluyla yapılan taşıma belgelerine sırasıyla, konşimento, CMR ve airbill denir.

İhracat yada dışsatım, bir ülkenin sınırları içinde üretilen mal ve hizmetlerin yürürlükteki ihracat ve gümrük mevzuatına uygun şekilde bir başka ülkeye gönderilerek bir bedel karşılığında satılmasıdır. İthalat gibi ihracat da ülkelerin dış ticaretinin temel unsurudur. Bir ülkenin toplam ihracatı, o ülkenin toplam ithalatından ne kadar fazla olursa, diğer bir deyişle, ihracatın ithalatı karşılama oranı ne kadar yüksek olursa o ülkenin cari açığı o kadar küçülür. Ülkeler, iç piyasada üretilen ve dış pazarlarda rekabet gücüne sahip olan mal ve hizmetleri, dış talebi karşılamak üzere ihraç ederek döviz girişi sağlar ve ülkenin dış ticaret dengesinin korunmasına katkıda bulunurlar. Dış satım anlamına gelen ve uluslararası ticaretin alanına giren ihracat, bir ülkede üretilen mal veya hizmetlerin doğrudan veya dolaylı olarak bir başka ülkeye satılması faaliyetidir. İhracı yasak veya özel izne bağlı olmayan ürünlerin ihracatıdır. Türkiye’de yapılan ihracatın büyük bir bölümü bu kategoriye girer. Niteliği gereği ihracı yerel ve uluslararası mevzuata göre ön izne bağlı olan ürünlerin ihracatıdır. Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından yayımlanan Kayda Bağlı Mallar listesinde bulunan ürünlerin ihracatını kapsar. Gümrük beyannameleri İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği tarafından onaylanıp kayda alınarak 30 gün içinde gümrük idarelerine iletilir. İhraç edilen ürünün ihracat bedelinin bir ödeme planı dâhilinde ödenmesidir. Kredili ihracat yapılabilmesi için İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği’ne ödeme planı, satış sözleşmesi veya aracı bankanın bankadan onaylanan akreditif mektubuyla birlikte talepte bulunularak izin alınması gereklidir. İzin süreleri tüketim mallarında azami iki, yatırım mallarında ise beş yıldır. İhraç edilecek ürünlerin örneklerinin veya parçalarının dış ülkelerde bulunan potansiyel alıcılara, komisyonculara, ihracatçının yurtdışındaki şube veya temsilciliklerine gönderilmesidir. İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılan Konsinye ihracat başvuruları, düzenleme kapsamında olan ürünler için Dış Ticaret Müsteşarlığın görüşü alındıktan sonra, düzenleme kapsamında olmayan ürünler için doğrudan İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğince değerlendirilir. Gümrük beyannamesi üzerine ‘’Konsinye İhracat’’ ibaresi düşürülür. Konsinye olarak ihraç edilen ürünlerin ihraç tarihinden itibaren bir yıl içinde fiili satışının geçekleşmesi gerekir. Süresi içinde satılan malın bedeli kambiyo mevzuatı, satılamaması halinde ise malın gümrük mevzuatına göre geri getirilmesi gerekir. İthal edilerek piyasada satılan veya kullanılmış mallar ile Dahilde İşleme kapsamında resmi olarak ithal edilen malların ihraç edilmesidir. Aynı zamanda, gümrük vergisi, KDV, fon ya da benzeri vergileri ödenerek girişi yapılan ürünlerin ihracı da bu kapsama girer. Gümrüksüz alan olan serbest bölge ile ülke içindeki noktalar arasında yapılacak ticaret, dış ticaret alanına girer ve ihracat mevzuatına tabidir. Herhangi bir bedel alınmadan yurt dışına mal gönderilmesidir. Bedelsiz olarak gönderilen numune ürünler, garanti kapsamındaki yedek parçalar, şahıslar tarafından götürülen veya gönderilen hediyeler, reklam ve tanıtım malları, Türkiye’de görev yapan yabancıların, yurt dışına görev yapanların beraberlerinde götürecekleri, gönderecekleri mallar, Kamu kurum ve kuruluşlarının görevleri veya anlaşmalar gereği gönderecekleri mal ve taşıtlar, afet durumlarında kamu yararına çalışan dernek ve vakıfların gönderecekleri insani yardım malzemelerinin ihracatı, bu kapsama girer. İki ülke arasında ihraç ya da ithal edilecek mal veya hizmetin bedelinin kısmen veya tamamen mal, hizmet veya teknoloji transferiyle karşılanması Takas, ikiden fazla ülke arasında takas işlemlerine Bağlı Muamele adı verilir. Karşılıklı ödeme yükümlülüklerinin eşit olması gereken bu tür ihracatın yapılabilmesi için ihracatçı birliklerinden izin alınması zorunludur. Alış ve satış bedelleri arasında lehte fark olmak şartıyla, malların transit olarak veya doğrudan bir ülkeden diğer ülkeye satılmasıdır. Mevzuta göre transit ticarete uygun olmayan ürünler treansit ticaret yoluyla ihraç edilemez. Ayrıca, ithalat ve ihracat yapılması yasaklanan ülkelerle transit ticaret yapılamaz. Kiralama yoluyla yapılan ihracat, fiili ihracat yapılmadan, belirli kira bedeli karşılığında dış ülkelerdeki alıcılara, serbest bölgelere geçici olarak mal gönderilmesidir. Ticari kiralama yoluyla yapılan ihracatta kiralama süresi maksimum üç yıldır. Bazı hallerde süre uzatılabilir. Fiili ihracat yapılması durumunda satış bedeli kambiyo mevzuatına göre ülkeye getirilir. Ürünün cinsi, birim fiyatı, miktarı, toplam değeri, kira süresi, döviz veya TL olarak kira bedeline gibi bilgileri içeren Ticari kiralama sözleşmesi ile iharaçı birliklerine başvurularak izin alınması zorunludur. Sınır bölgelerde ticaretin gelişmesi amacıyla yapılan sınır ticareti de ihracat kapsamına girer. Sınır ticaretine uygun konumda olan illerde yerleşik şirketler, Valilikten Sınır Ticaret Belgesi alarak sınır ticareti yapabilir. Şirketlerin, ‘’Türkiye’de İkamet Etmeyenlere Döviz Karşılığı Satışlarda Katma Değer Vergisi İhracat İstisnası İzin Belgesi’’ alarak yurt içinde yabancılara KDV istisnası ile yaptıkları satışlar da ihracat kapsamına girmektedir. Bir ülkede üretilen ürünlerin başka ülkelerdeki alıcılara doğrudan veya dolaylı olarak satılmasıdır. İhracat yapabilmek için öncelikle kurumsal vergi numarasına ve ihracatçı sıfatına sahip olmak gereklidir. İhracatçı Birliklerine Üyelik: Şahıs şirketleri de dahil olmak üzere tüm şirketler, ürettikleri veya ihraç ettikleri ürünlerle ilgili bir ihracatçı birliğine üye olarak ihracatçı sıfatını alabilir. Dış Pazarlara Erişim: İhracatçı statüsünü kazanan şirketler, pazar araştırması, çeşitli pazarlama ve tanıtım faaliyetleri kanalıyla ürünlerini yurt dışında pazarlayarak potansiyel alıcılara ulaşmaya çalışır. Yurt dışı pazarlarda, pazarlama ve satış faaliyetlerini yürütmenin oldukça pahalı, zaman alan ve riskli bir girişim olması nedeniyle bu konuda deneyimi olmayan şirketler ve küçük şirketler genellikle dış ticaret firmaları veya aracı ihracatçı firmalardan destek alırlar. Satış Teklifi, Sipariş Alma ve Satış Sözleşmesi: Şirket ihraç etmek istediği ürünlerle ilgili olarak hazırladığı, fiyat, ödeme biçimi, teslimat süresi ve yöntemini içeren satış tekliflerini yurt dışındaki potansiyel alıcılara iletir. Teklifin alıcı tarafından kabul edilmesi halinde, alıcı sipariş formunu ihracatçıya iletir. İhracatçı nakliye, ödeme koşulları, anlaşmazlık halinde yetkili mahkemelerin belirtildiği bir satış sözleşmesi ve proforma fatura hazırlayarak alıcıya iletir. Ürünler satış sözleşmesinde belirtilen şartlara göre paketlenerek yüklemeye hazırlanır. İhracat işleminin gerçekleşmesi için aşağıda belirtilen ihracat belgelerinin ihracatçı tarafından düzenlenmesi gerekmektedir. Gümrükleme İşlemleri: Şirketler, gümrükten geçiş işlemlerinin sorunsuz yürümesi için gümrük müşavirlerine vekalet vererek ihraç edilen malların gümrükleme işlemlerini tamamlanmasını sağlarlar. İhracat Belgelerinin Alıcıya Gönderilmesi:İhracat belgeleri yüklemeden önce veya sonra alıcıya iletilir. Ödemenin Alınması: Akreditifli ödemelerde ihracat belgeleri bankaya ibraz edilerek ödeme talep edilir. Peşin ödemeler de ise ihracat belgeleri alıcıya doğrudan iletilir ödeme yükleme öncesinde tahsil edilir. Üretimdeki fireleri karşılamak için sipariş miktarından daha fazla üretilen ihraç ürünleri, kalite kontrolde reddedilen hatalı ürünlerle birlikte iç piyasada ihraç fazlası ürün adı altında satılır. Özellikle tekstil ürünlerinde karşılaşılan bu durum sipariş karşılandıktan sonra arta kalan üretim fazlası anlamına gelir. İhracatı teşvik etme amacıyla devletin üreticiye veya ihracatçıya verdiği fonlardır. Üreticinin üretimini artırması, ihracatçının maliyetlerinin azaltılarak ihraç ürünlerinin dış pazarlarda rekabetçi fiyatlarla satılmasını amaçlar. Şirketlere, ihracat ve ihracat kapsamına giren satışların ve döviz kazandırıcı faaliyetlerin finanse edilmesi için tahsis edilen banka kredisidir.İhracat kredisi Türk Lirası cinsinden verilir ve her türlü vergi ve harçtan muaftır. Yürürlükte bulunan tüm yasa, tüzük, yönetmelik ve tebliğlerin tamamına birden mevzuat adı verilir. Belirli bir pazarı veya sektörü analiz etmek için pazarda faaliyet gösteren rakipler, pazar payları, pazarın büyüklüğü, mevcut ürünler, dağıtım kanalları, fiyatlama politikaları, tüketici profili ve tüketici tercihleri ve eğilimlerini belirlemek üzere yapılan, veri toplama ve toplanan verilerin analiz edilerek raporlaştırılması adımlarını içeren araştırmadır. Pazarlama ve satış stratejilerini pazar araştırması sonuncuda tespit edilen veriler ve analizlere dayanarak oluşturan şirketler, daha isabetli kararlar alabilirler. Şirketler pazar araştırma kuruluşlarının gerçekleştirdiği pazar araştırması raporlarını satın alabilir veya kendi imkanlarıyla pazar araştırması yapma yoluna gidebilirler. Pazar araştırmalarında birincil veya ikincil veri toplama yöntemleri kullanılır. Daha yüksek maliyetli olan birincil veri toplama yönteminde anket, odak grubu, yüz yüze görüşmeler, gözlemler ve saha analizleri kullanılarak niceliksel veya niteliksel veriler toplanır. İkincil veri toplama yönteminde ise mevcut araştırmalarda yer alan verileri derlenir. Daha sonra toplanan veriler çeşitli teknikler kullanılarak tasnif ve analiz edilir ve pazar araştırması raporu oluşturulur. Herhangi bir ürünü, ihracatçı sıfatıyla dış ülkelerdeki alıcılara satan kişi veya şirketlere ihracatçı denir. İhracatçı, ihraç etmek malı üreten şirket olabildiği gibi söz konusu ürünün alım satımını yapan şirket de olabilir. Şahıs şirketleri ve sermaye şirketleri ihracatçı birliklerine üye olarak ihracatçı sıfatını kazanırlar. İhracatçı birlikleri, 5910 sayılı Türkiye İhracatçılar Meclisi ve İhracatçı Birliklerinin Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanuna göre, ihracatın artırılması ve geliştirilmesini sağlayarak ülke ekonomisine katkıda bulunmak amacıyla kurulan meslek kuruluşlarıdır. Bölgesel veya sektörel bazda kurulan ihracatçı birliklerinin görevleri arasında ihracatçılara destek sağlamak, ihracat teşvikleri vermek, ihracat taleplerini değerlendirmek, ihracatçılar arasında işbirliği sağlamak gibi faaliyetler bulunur. İhracatçı birlikleri Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) tarafından temsil edilmektedir. Halen, 62 adet ihracatçı birliği faaliyet göstermektedir. 1996 yılında yayımlanan bir tebliğle ihracatçı belgesi uygulamadan kaldırılmıştır.İhracatçı birliklerine üye olmak isteyen şirketlerin ticaret sicil gazetesi ve vergi numaralarını ibraz etmeleri yeterlidir. Üretici firmaların, dış pazarlarda fiyat ve kalite bazında rekabetçi üstünlük elde etmesi, dış bağlantılarını geliştirerek yeni pazarlara açılması, üretim kapasitelerini artırması, AR-GE faaliyetlerine ağırlık vererek yenilikçi ürünler üretmesi ve bu yolla rekabet üstünlüğünü güçlendirmesi ve işgücünün becerilerini artırması, ihracatın artmasında en önemli kriterlerdir. Özellikle küçük üreticilere yönelik finansman ihtiyacının karşılanması ve ihracatın desteklenmesine yönelik olarak devletin uygulayacağı dış ticaret politikaları ihracatın daha hızlı artırılmasına katkıda bulunur. En eski uluslararası ticaret yöntemi olan ihracat, ülkelerin ekonomilerinin büyümesine ve gelişmesine önemli katkı sağlar. İhracat, ülkelerin dış ticaret dengelerinin korunmasının yanısıra, ülke içindeki ekonomik faaliyetlerin canlanması, istihdam, üretim ve karlılığın artmasını sağlayarak makroekonomik dengelerin iyileşmesine de katkıda bulunur. Dünyanın en büyük ekonomileri aynı zamanda en çok ihracat yapan ülkelerdir. En çok ihracat yapan ülkeler sıralamasında Çin, ABD, Almanya, Japonya ve Hollanda ilk beşte yer alıyor. İhracat şirketler için de sayısız ekonomik fayda sağlar. İhracat yaparak farklı pazarlara erişim sağlayan şirketler, artan talebi karşılamak üzere üretimlerini artırarak birim maliyeterini düşürüp karlılık oranlarını yükseltirler. Dış pazarlarda rekabet eden şirketler artan bilgi birikimleriyle yeni teknolojiler ve pazarlama yöntemleri geliştirerek global piyasalarda pazar paylarını artırırken iç ve dış piyasalarda rekabetçi üstünlük elde ederler. Ancak, ihracat, yeni pazarlara erişerek, rekabet gücü kazanmayı, dış pazarların gereksinimleri ve standartlarına göre üretim yapmayı ve bazı finansal riskleri üstlenmeyi gerektirdiği için şirketler açısından iç talebe yönelik üretim yapmaktan çok daha zor ve maliyetlidir. ikro ihracat veya hızlı ihracat, express kargo firmaları tarafından düzenlenen Elektronik Ticaret Gümrük Beyanı (ETGB) ile yapılan ihracattır. ETGB toplam ağırlığı 150 Kg olan ve 7.500 euro değerindeki ürünlerin ihracatında kullanılır. E-ticaret yapan firmalar ve KOBİ’ler bu yöntemle perakende ihracat yapabilirler. Dış ülkede bulunan alıcıya ihracat konusu olan ürünlerin örneklerinin gönderilmesiyle yapılan ihracattır. Konsinye ihracatta uyulması gereken bildirim süreleri, satış ve teslimat işlemleri ilgili mevzuatla belirlenmiştir. Devletin ihracatı artırmak amacıyla ihracatçıya sağladığı vergi iadesi ve benzeri teşviklerden yararlanmak amacıyla gerçekte ihraç edilmeyen bir ürünü ihraç etmek gibi gösteren sahte belgeler düzenlenmesidir. Herhangi bir bedel alınmadan yurt dışına mal gönderilmesidir. Bedelsiz olarak gönderilen numune ürünler, garanti kapsamındaki yedek parçalar, şahıslar tarafından götürülen veya gönderilen hediyeler, reklam ve tanıtım malları bu kategoriye girer. Bir ülkeden ithal edilen bir ürünün yeniden aynı ülkeye veya farklı bir ülkeye ihraç edilmesine yeniden ihracat veya re-export adı verilir. Bir ülkenin toplam ihracat tutarından, ihraç etmek ürünlerin imalatında kullanılan toplam ithal girdi bedelleri düşüldüğünde kalan tutardır. Bir ürünün belirli bir süre için ihraç edilip daha sonra tekrar ülkeye geri getirilmesidir. Hariçte işleme ve ticari kiralama yoluyla yapılan ihracatlar bu kapsama girer. Dolaylı ihracatta, aracı ihracat firmaları dış ülkelerdeki aracılarla bağlantı kurar ve ürünlerin teslimat ve ödeme işlemlerini üstlenir. Çok çeşitli ihracat hizmeti sunan aracı ihracat firmaları özellikle küçük firmaların dış pazarlara risksiz ve daha kolay ulaşmalarını sağlayabilirler. İhracatçının dış ülkede bulunan alıcıyla doğrudan bağlantı kurarak mal ve hizmet satışını aracısız olarak gerçekleştirmesidir. Doğrudan ihracatta şirketler uluslararası pazarlama faaliyetlerine kaynak ayırmak ve kendi pazarlama ve satış işlemlerini kendileri yürütmek zorundadırlar. Doğrudan ihracat karmaşık ve riskli olduğundan küçük şirketler için uygun değildir. İhracatta seçilecek yöntem şirketlerin büyüklüğü, ürettikleri ürünlerin cinsi, geçmiş ihracat deneyimleri, ihracat pazarındaki iş koşulları ile yakından ilgilidir.