Konşimento Nedir? Çeşitleri Nelerdir?

Taşıma belgesi veya senedine konşimento adı verilir. İlk kez deniz taşımcılığında kullanılmaya başlanan konşimento Latince kökenli bilgi, fikir anlamına gelen cognosciménto kelimesinden Türkçe'ye geçmiştir. Konşimentonun üzerinde esas olarak taşınmak üzere taşıyıcıya teslim edilen bir malın gemiye yüklendiği bilgisi, alıcının isim ve adres bilgileri ve taşımaya konu olan mala ait diğer bilgiler yer alır. Düzenli Hat Konşimentosu, Konteyner Konşimentosu, Kombine Taşıma Konşimentosu gibi çeşitleri bulunur. Taşıma belgesi olan konşimento, taşıyıcı firma tarafından, gönderen, alıcı ve taşıyıcıya verilmek üzere en az 3 asıl belge olarak düzenlenir. Aynı konşimentodan birden fazla düzenlendiğinde her bir konşimentoya konşimento nüshası denir. Taşımaya konu olan malın gümrükten çekilebilmesi ve fiziksel olarak teslim alınabilmesi için gerekli olan bir belgedir. Alıcının konşimentoyu ibrazı halinde taşıyıcı firma tarafından düzenlenen ordino gümrüğe ibraz edilir. Ordino, kara, deniz ve hava yolları olmak üzere tüm taşıma modları ile taşınan mallar için düzenlenir. Ordino kelimesinin İngilizce’deki karşılığı: “delivery order”. Konteyner Konşimentosu: Taşımanın konteyner ile yapıldığını belirten konşimentolardır. Konteynere yerleştirilen mallar yükleyicinin onayıyla mühürlenir ve konşimento yükleyicinin beyanına göre doldurulur ve üzerinde yükleyicinin yüklemeyi yaptığı ve saydığı ibaresi yer alır. Tarifeli Sefer Konşimentosu: Tarifeli sefer yapan gemilerle yapılan mal taşımaları için düzenlenir. Tarifeli sefer yapan gemiler belirli tarifelere uygun olarak kalkış/varış yapar uğrayacakları limanlar yanaşacakları limanlara kadar her ayrıntı belirli ve düzenlidir. Güvenli taşıma için tercih edilirler. Tek Konşimento: Taşımaya konu olan malın deniz yoluyla taşınmasına ek olarak karayoluyla da taşıması da gerkiyorsa her iki modda taşımayı içeren tek bir konşimento düzenlenir ve buna tek konşimento adı verlir. Ciro Edilemeyen Konşimentolar: Konşimentonun kaybolması ve alıcıya ulaşamaması durumunda teslimat işlemlerinin gecikmemesi için varış limanında doğrudan malın alıcısı adına ve ciro edilemeyen konşimento düzenlenir. Birleşik Taşıma Konşimentosu: Bu belge, malın birden fazla taşıma modu kullanılarak taşınması durumunda birleşik taşımayı yapan firma tarafından düzenlenir. Tanker Konşimentosu: Tankerler ile taşınan ham petrol, akaryakıt ve kimyevi maddeler için düzenlenen konşimentolardır. Bu tür konşimentolarda taşınan malın cinsine ve özelliklerine göre özel ibareler ve şartlar yer alabilir. CMR, aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 56 ülkenin taraf olduğu ve karayoluyla uluslararası yük taşıma sözleşmesini konu alan uluslararası nitelikteki “Convention Merchandises Routiers” - Ticari Mallar Güzergah Anlaşması- anlaşmasıdır. CMR karayolu taşımacılığında kullanılan taşıma belgesinin adıdır ve Ticari Mallar Güzergah Anlaşması’nın “Convention Merchandise Routiers” kelimelerinin baş harflerinden oluşur. CMR, aynı adı taşıyan anlaşma hükümlerine uygun olarak anlaşmaya taraf ülkelerden ihraç edilen veya bu ülkelere ithal edilen ürünlerin CMR hükümlerine göre taşındığını gösteren karayolu taşıma belgesi veya konşimentosudur. Taşımacılık şirketi tarafından alıcının adına düzenlenir. Söz konusu malın ihraç veya ithal edileceği ülkenin CMR anlaşmasına taraf olması bu belgenin düzenlenmesini gerektirir. Türkiye, CMR anlaşmasına taraf olan 56 ülke arasında bulunmaktadır. CMR, aynı zamanda taşımaya konu olan malların belirtilen şartlarla taşınmak üzere, iyi durumda teslim alındığını ve taşıma sözleşmesinin yapıldığını gösteren hukuki bir delil olarak kabul edilir. Söz konusu mallara ilişkin herhangi bir hak vermez. CMR, üç asıl nüsha halinde düzenlenir ve yükletene, mallara birlikte taşıyıcı araca ve taşımacı firmaya verilir. Konşimento taşıma belgesi veya taşıma senedidir. Taşınmak üzere teslim edilen mala karşılık alınan makbuz anlamına gelir. Konşimentoda taşımaya konu olan malın ihracaatçısı, ithalatçısı veya alıcısı, nakliye işlemini üstlenen firma bilgileri, yükleme ve boşaltma ve diğer taşıma koşulları ile ilgili bilgiler ve taşımaya konu olan malın özellikleri ile ilgili bilgiler bulunur. Konşimento, taşımaya konu olan malın taşınmasını veya nakliyesini üstlenen firma tarafından düzenlenir. Malin taşınmasında kullanılacak taşıma moduna göre farklı isimler alır. Karayolu ile taşınan mallar için CMR adı verilen Karayolu taşıma belgesi, deniz yoluyla taşınan mallar için denizyolu konşimentosu ve havayolu ile taşınacak mallar için havayolu konşimentosu düzenlenir. Her taşıma modu için düzenlenen konşimentoların nüsha sayılıarı ve özellikleri birbirinden farklıdır. Yükleyici tarafından taşıyıcı firmaya iletilen ve konşimentonun hazırlanmasına ilişkin talimatlarla mal, alıcı, taşıma bilgilerini içeren kısa formdur. Taşıyıcı firma konşimentoyu, konşimento talimatında yer alan bilgilere dayanarak hazırlar. Consignee, dış ticaret terminolojisinde, taşıma sözleşmelerinde, taşımaya konu olan ürünün bedelinin ödenerek teslim alınmasından sorumlu olan kişi, yani gönderilen malın alıcısı anlamına gelir. Deniz yolu ile ihraç edilen malın deniz yoluyla taşıma belgesidir. İhraç edilen malın taşınmasını üstlenen gemi acentası tarafından 3 asıl nüsha ve 3 kopya olarak düzenlenir. Alıcı, ihracatçı ve taşıyıcıya konşimentonun onaylı asıl nüshaları verilir. Konşimento içinde yer alan sözleşme, ihracatçı ve ithalatçının veya alıcının bilgilerinin yanında yükleme limanı boşaltma limanları, teslimat şekli, malın ağırlığı ve diğer taşıma şartlarını içerir. Denizyolu konşimentosu kıymet evrak sayılır ve hamiline, nama, yüklenenin emrine ve gönderilenin emrine olarak 4 farklı şekilde düzenlenir. Havayolu ile ihraç edilen malın taşıma belgesidir. Malın taşınmasını üstlenen firma tarafından doldurulması gereken havayolu konşimentosu, 3’ ü asıl ve 9’u kopya olmak üzere 12 nüsha olarak hazırlanır. 2 asıl nüsha havayolu şirketine diğer asıl nüsha ise alıcıya iletilir. Havayolu şirketi söz konusu mal uçağa yüklendikten sonra havayolu konşimentosunun asıl nüsahsından birini onaylayarak ihracatçıya iletir. Havayolu konşimentosunun özel durumlar haricinde kıymetli evrak sınıfına girmez. Havayolu konşimentosunda, ihracatçı ve ithalatçının veya alıcının bilgilerinin yanında yükleme ve boşaltma noktaları, teslimat şekli, malın ağırlığı ve diğer taşıma şartları yer alır. İthal edilen ürünlerdeürün garantisi ürünün Türkiye distribütörü tarafından veya ürünü ithal eden firma tarafından verilebilir. Buna göre ithal ürünler Türkiye (Distribütör Garantili) veya ithalaçı garantili olabilir. İthalatçı firma garantili ürünlerin garanti kapsamında ithalatçı firmanın anlaşmalı olduğu servisler aracılığıyla kısıtlı sayıda servis ve tamir hizmeti sunulurken Türkiye (Distribütör Garantili) ithal ürünler, ürün değişimi de dahil tam garanti kapsamındadır. . İthalatçı firma garantili ithal ürünler, Türkiye (Distribütör Garantili) ithal ürünlere göre daha ucuz olmakla birlikte garanti kapsamları oldukça sınırlıdır. İthal edilen bir ürün ile ilgili garantinin ürünün üreticisi ya da Türkiye distribütörü değil, ithalataçısı tarafından verilmesidir. Makalede Geçen Terimler ve Anlamları Nüsha, Türk Dil Kurumu’na göre birbirinin tıpkısı olan yazılı şeylerin her biri anlamına gelir. Çeşitli yollarla çoğaltılarak veya kopyalanarak elde edilen yazılı bir belgenin her bir kopyasına nüsha adı verilir. Konşimento kelimesinin İngilizce karşılığı “Bill of Lading” dir. Havayolu konşimentosunun İngilizce karşılığı is “Airway Bill” dir.