Temettü nedir? Temettü yatırım stratejileri nelerdir?

Pek çok yatırımcının aklına gelen ilk yatırım seçeneği hisse senetleridir. Yatırımcılar, hisse senetlerine yatırım yaparak şirket hisselerinin değer kazandığı dönemlerde kâr elde ederler.

Ancak bazı yatırımcılar, hisse senedi fiyatlarının düştüğü dönemlerde de nakit akışlarını korumayı arzulayarak, temettü ödeyen şirketlere yönelir ve portföylerini çeşitlendirirler. Uzun dönemli bir temettü yatırım stratejisinin uygulanması durumunda, yatırımcıların emeklilikleri için de ek bir nakit akış kaynağı yaratılmış olunur.

Bu sebeple yatırımcıların son dönemlerde ilgisinin arttığı temettü yatırımıyla ilgili yazımızın devamında “Temettü nedir?”, “Temettü oranı ve temettü verimi nedir?”, “Temettü verimi nasıl yorumlanmalıdır?”, “Şirketler için temettü dağıtmak neden önemlidir?”, “Yatırımcılar için temettü almak neden önemlidir?”, “Temettü yatırım stratejileri nelerdir?”, “Temettü emekliliği nedir?”, “Temettü yatırımının avantajları ve dezavantajları nelerdir?”, “Temettü ödemelerinin hisse senedi fiyatı üzerindeki etkisi nedir?”, “Borsa İstanbul’da temettü verimliliği en yüksek şirketler hangileridir?” sorularının cevaplarını bulabilirsiniz.

Temettü, bir şirketin yıllık faaliyeti süresince elde ettiği net dönem kârından yasal karşılıklar düşüldükten sonra kalan dağıtılabilir kârın %20'sinden az olmamak kaydıyla hissedarlara verilmesidir. Temettü, kâr payı olarak da bilinir.

Şirketler faaliyetleri sonucunda kâr elde ettiğinde bu kârları genellikle üç şekilde kullanır. Bunlardan ilkinde elde edilen kârlar, araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde kullanılır. Böylelikle şirketin gelecek dönemlerdeki kârlılığının artırılması amaçlanır. İkinci seçenekte şirketin elde ettiği yeni kaynaklar kullanılmadan biriktirilerek, gelecek dönemlerde nakit akışında yaşanabilecek darboğazlar için önlem alınır. Üçüncü seçenekte ise şirket elde ettiği yeni kaynakları temettü ödemesi olarak hissedarlarına dağıtır.

Bir şirket temettü ödemeye karar verdiğinde sahip olunan her hisse senedi, belirli bir miktarda temettü ödemesi alma hakkını yatırımcılarına verir. Ancak tüm şirketler temettü ödemesi yapmak zorunda değildir.

Temettü dağıtım kararı, yönetim kurulunun teklifi üzerine şirket genel kurulunda alınan karar sonucunda gerçekleşir. Eğer bir şirket yatırımcılarına temettü ödemeye karar verirse, bunu periyodik aralıklarla ya da istediği belirli dönemlerde yapabilir.

Kâr payı dağıtımı nakit olarak yapılabileceği gibi yeni pay alma şeklinde ve her iki yöntemin birlikte kullanılması suretiyle de gerçekleştirilebilir. Ancak kâr dağıtımında sıklıkla tercih edilen yöntem, kâr payının nakit olarak hissedarlara dağıtılmasıdır.

Temettü geliri, bir şirketin hisse senetlerini alarak şirket hissedarı olunması durumunda şirketin dağıtmaya karar verdiği kâr payı üzerinden yatırımcının elinde bulunan hisse oranına göre elde edebileceği geliri tanımlar.

Örneğin, hisse senedi yatırımcısı olunan şirketin, o yıl 200.000 TL kâr payı dağıtacağını duyurduğu ve yatırımcının elinde de mevcut hisselerin %1’inin olduğu durumda, 200 bin TL’nin %1’i yani 2.000 TL’lik bir kâr payı elde edilir.

Burada pay başına temettü kavramı da zaman zaman karşımıza çıkar. Şirketin pay başına temettü kararı vermesinin ardından, hesaplama oran üzerinden değil de tek bir pay için yapılır.

Bir şirketin pay başına %20 temettü ödemesi yapacağını ve elinizde 1.000 adet hisse senedinin olduğunu varsayalım. Hisselerin nominal değerinin 1 TL olması sebebiyle, hisse başına 20 kuruş temettü alınır. Yani 1.000 adet hisse üzerinden 200 TL’lik bir gelir elde edilmiş olunur. Ancak temettü ödemesinin ardından hisse senedi fiyatının düşeceği de unutulmamalıdır.

Temettü veren hisse senetlerinin performansını ölçmek için yatırımcılar birçok faktörü göz önünde bulundururlar.

Bunlardan ilki, temettü verimidir. Temettü verimi, bir hisse senedinin yıllık temettü ödemesi ile mevcut hisse senedi fiyatı arasındaki ilişkiyi ortaya koyar ve şu formülle hesaplanır:

Temettü verimi: Hisse başına düşen temettü tutarı / Hisse fiyatı

Temettü verimi, temettü ödeyen hisse senetlerini kıyaslamak için kullanılan terimlerden biridir. Bir şirket belirli bir çeyrekte hisse başına 2 dolar kazanıyor ve hisse başına 1 dolar temettü ödüyorsa, ödeme oranının %50 olduğu söylenir.

Temettüler hisse başına belirli bir miktar olarak ödendiğinden, farklı hisse fiyatları göz önüne alındığında şirketler arasında temettü ödemelerini karşılaştırmak zor olabilir. Ancak temettü verimiyle hangi hisse senetlerinin yatırım yapılan para birimi başına en fazla temettü ödediğini ölçme ve karşılaştırma imkanına sahip olunur.

Temettü oranı ise, toplam dağıtılan temettü miktarının, hisse senedi adedine oranlanmasıyla bulunur. Şirketin tercihlerine ve stratejisine bağlı olarak temettü oranı sabit kalabilir ya da değişkenlik gösterebilir.

Temettü oranı, bir şirketin temettü ödemesinin göreceli değerini anlamanın bir yoludur. Temettü oranı yüzde olarak ifade edilir. Düşük temettü ödeme oranları yatırımcıların ilgisini azaltırken, istikrarlı bir şekilde yükselen temettü ödeme oranları, bir şirketin finansallarının sağlıklı olduğunu göstererek yatırımcıların şirket hisselerine olan ilgisinin artmasına yol açar. Temettü oranı şu formülle bulunur:

Temettü oranı: Dağıtılacak toplam temettü tutarı / Toplam hisse senedi adedi

Temettü veriminin hesaplanması için, hisse senedinin yıllık temettü tutarı mevcut hisse fiyatına bölünür.

Hisse fiyatı 100 TL olan bir şirketin yıllık 5 TL temettü ödediğini ve şirket hisselerinin 50 TL’ye düştüğünü varsayalım. Bu durumda şirketin 5 TL temettü ödemeye devam etmesi durumunda temettü verimi iki katına çıkarak %5'ten %10'a yükselir. Ancak temettü veriminin yükselmesi bu durumda, şirket için sağlıklı bir işaret değildir.

Temettü verimi yükselen ancak hisse fiyatı düşen bu şirket sorunlarla karşı karşıya olabilir ve yönetim kurulunun temettü dağıtıp dağıtmayacağını, yeniden gözden geçirmesi gerekebilir. Bu sebeple, temettü yatırımında sürdürülebilirlik kilit bir unsur olarak ortaya çıkar.

Temettü yatırımı yapmadan önce kendinize, bu şirketin vaat edilen temettüleri ödemeye devam edip etmeyeceğini sormanız gerekir. Bu sebeple yatırımcılar, tarihsel olarak temettü ödemelerini zaman içinde artıran hisselere odaklanır. Özellikle literatürde Temettü Aristokratları olarak geçen hisseler yatırımcıların ilgisini çekmektedir.

(Temettü Aristokratları, hissedarlarına sadece tutarlı bir şekilde temettü ödemekle kalmayıp her yıl ödemesinin boyutunu artıran şirketler için kullanılan bir ifadedir. S&P 500’den seçilen bir şirket, temettülerini en az 25 yıl boyunca tutarlı bir şekilde artırırsa Temettü Aristokratı olarak kabul edilir. Yatırımcılar bu şirketleri, şirket büyüklüğü ve likidite gibi ek faktörlere göre sıralayarak, kendileri için en uygun seçimi yapmaya çalışır.)

Temettülerin yatırımcıların ilgisini çekmesinin dışında şirketler tarafından tercih edilmesinin de birkaç başlıca nedeni vardır.

Temettü ödemeleri şirketten kaynak çıkışına sebep olsa da, şirketin bilançosu üzerinde bazı olumlu etkiler gösterir.

Yatırımcıların ve analistlerin bir hisse senedinin potansiyelini ölçmek için değerlendirdikleri en önemli oranlardan biri öz sermaye kârlılığıdır (ROE). Bu, vergi sonrası kâra dayalı olarak hesaplanan bir orandır. Doğrudan bu kârlardan ödenen temettüler, ROE için kalan kârın daha küçük bir sayıya bölünmesine yol açarak, daha yüksek bir ROE oranının elde edilmesini sağlar. Yüksek bir orana ulaşılması, değerlemelerde şirket için olumlu olarak yorumlanır.

Şirketlerin temettü dağıtmayı istemesinin bir diğer önemli sebebi ise, temettü ödeyen şirketlerin daha fazla yatırım çekme eğiliminde olmasıdır. Yüksek temettü ödeyen şirketlerler özellikle yeni yatırımcılar için cazip olurken, mevcut hissedar tabanını da sadık tutma imkanına sahip olurlar.

Yatırımcılar, elde edilen temettü getirileri sayesinde bazı yeni finansal tercihlerde bulanabilirler. Bunları şöyle sıralayabiliriz:

Şirketten daha fazla hisse satın almak için yeniden yatırım yapılabilir.

Farklı bir şirketten hisse senedi satın alınabilir.

Şirketin hisse senedi fiyatından bağımsız olarak, şirket temettü ödemeye devam ettiği sürece bu temettü ödemeleri alınmaya devam eder. Böylelikle elde edilen kaynaklar portföy dışına çıkarılarak, likiditenin düşük olduğu zamanlarda yatırımcıların kaynak ihtiyacı giderilir.

Temettü ödemesi sunan şirketler her ekonomik ortamda temettü ödemesini sürdüremese de, düzenli temettü ödeyen hisse senetleri, getirilerin bir kısmının öngörülebilir olmasını sağlayabilir. Böylelikle çeşitlendirilmiş bir temettü hisse senedi portföyü, yatırımcılarına düzenli bir gelir elde etme imkanı tanır.

Birçok yatırımcı için düzenli temettü geliri, birikim yapmak için volatilitenin yüksek olduğu durumlarda daha az riskle işlem yapmayı sağlayan güvenli bir yoldur.

Ancak temettü geliri üzerine kurulu bir yatırım stratejisi, özellikle yaşam boyu yapılan yatırımlar sonucunda emeklilik maaşına dönüşebilir. Bu sebeple yatırımcılar tarafından temettü emekliliği, sıklıkla arzulanan bir durum olarak dile getirilir. Böylelikle yatırımcılar uzun vadeli uyguladıkları temettü yatırımı stratejileriyle, emeklilikleri için ek bir nakit akışı kaynağı sağlamış olurlar.

Temettü yatırımının yalnızca emekliler veya riskten kaçınan yatırımcılar için olduğuna dair yanlış bir kanı da vardır. Temettü yatırımı sadece bu niş kitlelerle sınırlı değildir.

Temettü ödeyen şirketler tarihsel olarak daha az dalgalanmayla, piyasadan daha iyi performans göstermiştir. Bu sebeple, temettü ödeyen hisse senetleri çeşitlendirilmiş bir portföy oluşturmanıza yardımcı olabileceğinden her portföy için uygun bir seçimdir.

Ancak temettü yatırımı yapmadan önce bilinmesi gereken birkaç yatırım stratejisi vardır.

Bunlardan ilki, yatırımlarınızın bir parçası olarak ek bir temettü portföyü oluşturmaktır. Böylelikle yatırımların tamamı kullanılmadan gelecek yıllar için çeşitlendirilmiş bir portföy oluşturulmuş olunur. Ancak bir temettü portföyü oluştururken, bir şirket için temettü ödemesi yapmanın zorunlu olmadığı unutulmamalıdır.

Bir yatırımcı olarak temettü ödenmemesi riskini tamamen ortadan kaldıramazsınız ancak bu riski yatırımlarınız için azaltabilirsiniz. Bu sebeple temettü yatırımı yaparken, bir şirketin temettü verimine kıyasla temettü tutarını artırma kabiliyetine daha fazla odaklanılmalıdır.

Deneyimsiz temettü yatırımcıları genellikle en yüksek temettü verimine sahip hisse senetlerini satın alma hatasına düşerler. Ancak yüksek temettü getirisine sahip şirketler için temettünün kesilme riski vardır. Bu risk gelecekte hisse senedi fiyatının düşmesine sebep olabilir. Buna da temettü verimi tuzağı denir.

Temettü verimi tuzağının sonucunda, hem şirket temettüleri kesilir hem de hisse senedi fiyatı düşer. Bu sebeple, yalnızca yüksek temettü verimine dayalı hisse senedi satın almaktan kaçınılmalıdır. Çünkü bir şirket emsallerinden çok daha yüksek bir getiri sunuyorsa, bu genellikle bir fırsat değil, bazı sorunların olduğuna işaret eder. Bundan kaçınmak için, şirketin varlık ve yükümlülükleri de dahil olmak üzere şirket bilançosu ayrıntılı olarak incelenirken, şirketin temettü geçmişi ve temettü veriminin büyüme oranı, ayrıntılı bir rehber olarak kullanılmalıdır.

Temettü yatırım stratejisinin bir başka yönü de temettülerinizi yeniden yatırmak isteyip istemediğinizi belirlemenizdir. Bazı yatırımcılar temettülerini yeniden yatırımlarına dahil etmeyi tercih ederken, bazı yatırımcılar ise bu yeni kaynakları portföylerinden çıkarmayı tercih edebilir. Elde edilen temettünün yeniden yatırımlara dahil edilmesi, bileşik getirinin gücününün kullanılmasını sağlar.

Elde edilen temettülerin yeniden yatırımlara dahil edilmesi, gelecekte daha fazla temettü alma imkanı da verir. Bu da gelecekteki yatırım getirilerini güçlendirir.

Bir başka temettü yatırım stratejisi ise, temettü odaklı bir borsa yatırım fonuna (ETF) yatırım yapmaktır. Bu fon seçenekleri, yatırımcıların pasif gelir üreten çeşitlendirilmiş temettü hisse senedi portföylerine sahip olmalarını sağlar.

Ayrıca temettü yatırımı yaparken unutulmaması gereken en önemli unsurlardan biri, şirketin ve sektörün göz önünde bulundurulması gerektiğidir. Yanıltıcı olabilecek yüksek bir temettü getirisinin peşinden koşmaktansa, daha düşük getirili ama sağlam bir temettü hissesi satın almak her zaman için daha iyidir.

Tüm bu stratejiler uygulanırken yatırımcılar için bazı avantajların ve dezavantajların olduğu da unutulmamalıdır.

1. Pasif gelir oluşturma fırsatı vermesi

Çoğu yatırımcı temettü hisse senetleriyle istikrarlı bir gelir sunması sebebiyle ilgilenir.

Temettü ödeyen şirketlerin, temettü ödemelerini gelecek dönemlerde devam ettirmelerini beklemek kulağa biraz riskli gelse de, köklü şirketler temettülerini tutarlı ve öngörülebilir tutmakla kalmayıp düzenli olarak artırmak için büyük çaba sarf eder. Çünkü istikrarlı olarak ödenen temettüler, bir şirketin hisse senedi fiyatını da güçlü tutabilmesindeki en önemli faktörlerden biridir.

2. Bileşik getiriden yararlanma imkanı tanıması

Bileşik getiri sayesinde, yatırımlara ek kaynak girişi yapılmak zorunda kalınmadan bir yatırımdan elde edilen kazancın, mevcut portföy kârlılığını artırması sağlanır.

Burada temettü yatırımı söz konusu olduğunda, temettüden elde edilen kazançlar ek şirket hisseleri satın almak için kullanıldığında, satın alınan her hisse gelecekte kendi temettü ödemesini kazanır. Yeniden yatırım yapmaya ne kadar uzun süre devam ederseniz, getirileriniz de o kadar hızlı artacaktır.

3. Bir yatırımdan iki kez kâr etme fırsatı vermesi

Temettü hisselerine yatırım yaptığınızda, birden fazla şekilde kâr elde etme fırsatı da oluşur.

Temettü yatırımının sunduğu düzenli ödeme potansiyelinin yanında, hisse fiyatlarının artması da ikinci bir yatırım getirisini ortaya çıkarır.

Temettü ödemesi yapmayan hisse senetleri, yalnızca hisseleri düşük bir fiyattan alıp daha yüksek bir fiyata sattığınızda kâr potansiyeli sunarken, temettü ödeyen şirketlerin düzenli ödeme yapması yatırımcıların ilgisinin de artmasına sebep olur.

Öte yandan temettü veren hisse senetleri, yatırımınızın mülkiyetini elinizde tutarken şirket kârından pay almanızı sağlar ve çok sayıda temettü ödeyen şirket mali açıdan istikrarlı ve nispeten güvenilir olduğundan, hisse senedi fiyatları zaman içinde artma eğilimindedir.

1. Vergilendirmenin olması

Temettü yatırımının en önemli dezavantajlarından biri, temettü ödemelerinin vergilendirmeye tabi olmasıdır.

Hisse senedi alış satış işlemleri, stopaja tabi olmasına rağmen stopaj oranı %0 olarak belirlenmiştir. Yani alış ve satış işlemlerinde sadece aracı kurumlara komisyon ödemesi yapılırken, hisse senedi işlemlerinden elde edilen gelir yada kâr vergilendirmeye tabi değildir.

Ancak yatırımcı olarak sizin belirli bir vergi yılı boyunca kazandığınız temettüler üzerinden kişisel gelir vergisi ödemeniz gerekir. Brüt temettü tutarından 10% stopaj vergisi düşülerek net temettü geliri hesaplanır.

Özet olarak bu stopaj kesintisi, birey olarak temettü gelirleri üzerinden vergi ödediğiniz anlamına gelir.

2. Temettü politikası değişikliklerinin piyasaları olumsuz etkilemesi

Bir şirketin temettü tutarlarını belirleme planı, temettü politikası olarak bilinir.

Temettü ödeyen bir şirket politikasında değişiklik yaptığında, özellikle de ödemeleri azaltmaya veya ortadan kaldırmaya yol açan değişikliklerde, şirketin hisse senedi fiyatı üzerinde olumsuz bir etki görülür.

Bir şirket herhangi bir nedenle temettülerini kesmek zorunda kalırsa, sadece düzenli hisse gelirinizi değil, aynı zamanda diğer yatırımcılar satışa geçmesiyle, hisse senedi fiyatının da gerilemesi riskiyle karşı karşıya kalınır.

Bir hisse senedinin temettü geçmişi, temettü yatırımcıları arasındaki popülerliğinde önemli bir rol oynarken, duyuru ve temettü verilme tarihi de fiyatlamalar üzerinde etkili olur.

Duyuru tarihi önemlidir çünkü temettü ödemesindeki bir değişiklik, yatırımcıların beklentilerine yanıt verilip verilmediğiyle ilgili olarak hisse senedi fiyatının hızla yükselmesine ya da düşmesine neden olabilir.

Örneğin, düzenli olarak temettü ödeyen bir şirket beklenenden daha düşük bir oranda temettü açıklarsa veya hiç temettü ödemezse, piyasa bunu şirketin mali zorluklar yaşadığının bir işareti olarak yorumlayabilir ve hisse senedinin fiyat düşebilir. Aslında şirket kârını daha fazla yatırımlara yöneltmeyi tercih etse bile bu, yatırımcılar tarafından olumsuz olarak algılanabilir.

Öte yandan, temettü ödemeyen bir şirketin temettü duyurusu yapması, doğal olarak yatırımcıları hisse senedi satın almaya teşvik ederek, hisse senedi fiyatlarında artışa yol açabilir.

Temettüler şirketin temettü dağıtma tarihinden bir gün önce alınsa dahi bireylerin temettü hakkından yararlanmasını mümkün kılan bir yatırım aracıdır. Temettü dağıtılacak tarihte şirketin hisselerine sahip olan tüm kişiler, temettü almaya hak kazanır.

Bu sebeple yatırımcılar, bir hisse senedini temettü tarihinden önce satın alırlarsa temettü alacaklarını bildiklerinden genellikle temettü dağıtım tarihinden önce primli de olsa şirket hisselerini satın almaya isteklidir. Bu durum temettü dağıtım tarihinden önceki günlerde hisse senedinin fiyatının artmasına sebep olabilir.

Ancak, temettü dağıtım tarihinde menkul kıymetin fiyatı, piyasa açılışında ödenen temettü tutarı kadar düşecektir.

Temettü yani kâr payı ödemesinin şirket için genel olarak olumlu olmasına rağmen fiyatlarda yaşanan geri çekilme şirketten gerçekleşen kaynak çıkışı sebebiyle teknik olarak gerçekleşir.

Bu sebeple temettü dağıtımından kısa bir süre önce şirket hisselerini satın almanın ve temettü dağıtımından sonra hisseyi satmanın herhangi bir kazançla sonuçlanmayağını bilmek gerekir. Dolayısıyla, büyük olasılıkla sadece başa baş noktasına ulaşılır ve buna alım ve satım için ödenen komisyon tutarları dahil değildir.

Ayrıca hak edilen net temettü ödemesi, yatırım hesabınıza temettü dağıtım gününü takip eden ikinci iş günü geçer. Bazı aracı kurumlar ise, temettü günü hisse alımında temettü parasını kullanmanıza izin verirler.

Temettü yatırımının popülerliği ülkemizde arttıkça temettü hisselerine olan ilgi de artmıştır. Bu artan ilgi sonucu temettü verimliliğinin yüksek olduğu şirketlerden oluşan BIST TEMETTU 25 endeksi hisseleri de yatırımcılar tarafından yakından takip edilmektedir. Bu endeksin içinde yer alan hisse senetleri ise şunlardır:

BIST TEMETTU 25

1

AKSA

AKSA AKRİLİK KİMYA SANAYİİ A.Ş.

2

ALKIM

ALKİM ALKALİ KİMYA A.Ş.

3

ANSGR

ANADOLU ANONİM TÜRK SİGORTA ŞİRKETİ

4

AEFES

ANADOLU EFES BİRACILIK VE MALT SANAYİİ A.Ş.

5

BIMAS

BİM BİRLEŞİK MAĞAZALAR A.Ş.

6

CCOLA

COCA-COLA İÇECEK A.Ş.

7

DOHOL

DOĞAN ŞIRKETLER GRUBU HOLDING A.Ş.

8

ECILC

EİS ECZACIBAŞI İLAÇ SINAI VE FINANSAL YATIRIMLAR SANAYI VE TICARET A.Ş.

9

ECZYT

ECZACIBAŞI YATIRIM HOLDING ORTAKLIĞI A.Ş.

10

EGEEN

EGE ENDÜSTRİ VE TİCARET A.Ş.

11

ENJSA

ENERJİSA ENERJİ A.Ş.

12

ENKAI

ENKA İNŞAAT VE SANAYİ A.Ş.

13

EREGL

EREĞLI DEMIR VE ÇELIK FABRIKALARI T.A.Ş.

14

FROTO

FORD OTOMOTİV SANAYİ A.Ş.

15

SAHOL

HACI ÖMER SABANCI HOLDİNG A.Ş.

16

INDES

İNDEKS BILGISAYAR SISTEMLERI MUHENDISLIK SANAYI VE TICARET A.Ş.

17

ISMEN

İŞ YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş.

18

ISDMR

İSKENDERUN DEMİR VE ÇELİK A.Ş.

19

KCHOL

KOÇ HOLDING A.Ş.

20

NUHCM

NUH ÇİMENTO SANAYİ A.Ş.

21

OTKAR

OTOKAR OTOMOTİV VE SAVUNMA SANAYİ A.Ş.

22

TOASO

TOFAŞ TÜRK OTOMOBİL FABRİKASI A.Ş.

23

TCELL

TURKCELL İLETİŞİM HİZMETLERİ A.Ş.

24

VESBE

VESTEL BEYAZ EŞYA SANAYİ VE TİCARET A.Ş.

25

YGYO

YENİ GİMAT GAYRİMENKUL YATIRIM ORTAKLIĞI A.Ş.